18.11.2008, 22:26
W dniu 21 maja odbyła się sesja naukowa zorganizowana przez Centrum H.
Steinhausa, Instytut Matematyki PWr i Wydział Podstawowych Problemów
Techniki
PWr poświęcona pamięci profesora Stanisława Gładysza zmarłego po
długotrwałej
chorobie 10 grudnia 2001 roku we Wrocławiu. Był On pierwszym dyrektorem
Instytutu Matematyki PWr, inicjatorem nowych form i kierunków
kształcenia na
Politechnice Wrocławskiej, w tym Matematyki Stosowanej.
Stanisław Gładysz urodził się 22 marca 1920 roku w Piotrowie.
Studia wyższe
ukończył w 1948 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na Politechnice
Wrocławskiej
pracował w latach 1949-1985, a także w latach 1986-1991. Był to okres
Jego
twórczej pracy naukowej i realizacji śmiałej koncepcji stworzenia na
Politechnice Wrocławskiej prężnego Instytutu Matematyki o wysokiej
pozycji
naukowej uznanej nie tylko w kraju, ale i na arenie międzynarodowej.
Profesor
specjalizował się w teorii ergodycznej oraz procesach stochastycznych.
Obok
wartościowych wyników teoretycznych związanych z tą tematyką miał
znaczące
osiągnięcia we współpracy z jednostkami naukowymi zajmującymi się
innymi
dyscyplinami, a także z przemysłem. Pełne przedstawienie wyników naukowych nie jest tu możliwe.
Jednak do
najważniejszych należą m.in. prace dotyczące losowych wersji twierdzeń
ergodycznych, interesujących przeformułowań twierdzeń ergodycznych w
języku
funkcjonałów ergodycznych wprowadzanych aksjomatycznie. Profesor badał
ponadto
własności przestrzeni zbiorów mierzalnych z metryką wprowadzoną przez
Hugona
Steinhausa, a także własności półgrup maksymalnych, które zostały
wykorzystane
do abstrakcyjnego definiowania topologii wypukłej w grupach. Odrębna
grupa
prac dotyczyła procesów stochastycznych i ich zastosowań. Cenione są m.
in.
wyniki dotyczące kompleksowego rozwiązania problemu niezawodności
systemu
koparka-taśmociąg-zwałowarka (K-T-Z) uzyskane przez Stanisława Gładysza
i
zespół matematyków we współpracy z Instytutem Górnictwa i Poltegorem.
Była to
bardzo udana próba zastosowania procesów Markowa i teorii ergodycznej,
która
dała wymierne korzyści ekonomiczne kombinatowi energetycznemu w
Turoszowie.
Rozwiązania tego problemu zawierające szereg cennych teoretycznych i
praktycznych wniosków zostały opublikowane w latach 1964-65 w
czasopiśmie
Węgiel Brunatny.
Prof. Stanisław Gładysz podkreślał rolę matematyki w
kształceniu studentów na
uczelniach technicznych, a zwłaszcza w przypadku studentów szczególnie
uzdolnionych. Był animatorem Studium Podstawowych Problemów Techniki -
udanej
formy kształcenia wyróżniających się studentów opartej na rozszerzonych
programach z nauk podstawowych, a zwłaszcza matematyki. Pomysł ten
dawał
znakomite rezultaty, a absolwenci SPPT, niezależnie od miejsca pracy,
szybko
osiągali wysokie szczeble kariery zawodowej (również jako pracownicy
naukowi
instytutów badawczych). Wielu z nich pracuje na Politechnice
Wrocławskiej
zajmując pozycje liczące się w hierarchii naukowej. Pozytywne
doświadczenia z
tego okresu zaowocowały koncepcją powołania Wydziału Podstawowych
Problemów
Techniki i utworzenia w ramach Politechniki Wrocławskiej nowych
kierunków
kształcenia, w tym Matematyki Stosowanej. Ten kierunek odegrał na
wydziale PPT
istotną rolę w rozwoju kadrowym i naukowym obecnego Instytutu
Matematyki, który
został powołany w 1968 roku z inicjatywy prof. Gładysza, początkowo
jako
Instytut Matematyki i Fizyki Teoretycznej, a od roku 1974 jako
samodzielny
Instytut Matematyki. Dyrektorem tej nowej jednostki został prof.
Stanisław
Gładysz. Pełnił tę funkcję do 1981 roku. Dzięki dobrze przemyślanej
koncepcji,
sprawnej organizacji oraz stworzeniu bardzo dobrego klimatu do pracy
twórczej
następuje w tym okresie systematyczny i dynamiczny rozwój kadry
naukowej,
opartej w dużej mierze na absolwentach kierunku matematyki WPPT, a
Instytut
Matematyki PWr w krótkim czasie uzyskał wysoką rangę naukową w kraju i
zagranicą. Otwartość dyrektora na wszelkie formy działalności
sprzyjające
rozwojowi naukowemu pracowników zachęcała matematyków spoza naszej
uczelni do
współpracy z tą jednostką, a także do podejmowania tam pracy. W tym
okresie
rozwoju Instytutu istotną rolę odegrali profesorowie: Czesław
Ryll-Nardzewski i
Stanisław Trybuła, zaś w następnej fazie - ich uczniowie oraz uczniowie
profesora Gładysza.
Mimo ogromu prac organizacyjnych prof. Stanisław Gładycz
wypromował dziewięciu
doktorów. Byli to: Roger Kapała, Aleksander Weron, Tomasz Byczkowski,
Mieczysław Król, Tadeusz Galanc, Tadeusz Inglot, Wojciech Kordecki,
Jerzy Woś i
W. Dong.
W 1985 roku Profesor przeniósł się do Wyższej Szkoły
Pedagogicznej w Opolu.
Jednak już w roku 1986 wystąpił z koncepcją koordynacji Centralnego
Problemu
Badań Podstawowych Wykorzystanie Metod Matematycznych w
Technice i
zaproponował, aby realizacja tego zamierzenia odbyła się w Instytucie
Matematyki PWr. Podjął więc pracę na naszej uczelni w wymiarze pół
etatu i
został kierownikiem tego programu badawczego. Był to jego powrót do
Instytutu,
z którym był tak silnie związany uczuciowo i któremu poświęcił
większość
swojego życia. Realizowany w latach 1986-1990 program CPBP 01.02
przełamał
monopol Instytutu Matematycznego PAN na koordynację prac naukowych z
matematyki
w Polsce i skierował wysiłki uczonych na bardziej aplikacyjne tory.
Po jego zakończeniu na Politechnice Wrocławskiej powstało z
inicjatywy prof.
Stanisława Gładysza i prof. Aleksandra Werona Centrum Metod
Stochastycznych im.
Hugona Steinhausa, którym kieruje prof. Aleksander Weron. Ta jednostka
odgrywa
ważną rolę w inspirowaniu badań interdyscyplinarnych z udziałem
matematyków i
specjalistów z innych dziedzin.
Ten z konieczności krótki przegląd nie przybliża w pełni
sylwetki Profesora,
ale podkreśla wagę Jego dokonań dla Politechniki Wrocławskiej oraz
rolę, jaką
odegrał przy budowaniu obecnej pozycji naukowej Instytutu Matematyki
PWr.
Współpracownicy i uczniowie
Profesora |